SKRÓCONA BIOGRAFIA
„Słabe, małe, biedne, zależne – dopiero będzie obywatelem… Smarkacz, dziecko tylko, przyszły człowiek, nie teraźniejszy. Będzie dopiero naprawdę.”
Trudno dziś wyobrazić sobie czasy, w których takie podejście do wychowania było powszechne. Pośród przekonań, że dzieci nie zasługują na szacunek, pośród nagminnego łamania ich praw, żył człowiek, który głosił sprzeciw odważnie mówiąc: „nie ma dzieci, są ludzie”.
Janusz Korczak, wł. Henryk Goldszmit urodził się 22 lipca 1878 lub 1879 roku w Warszawie. Łączył w swoim życiu wiele funkcji. Lekarz z zawodu, pisarz z pasji, pedagog z powołania. Wszystkie te elementy składają się na postać nietuzinkową, poglądami wyprzedzającą współczesne sobie czasy.
Janusz Korczak – lekarz
W trakcie pracy zawodowej pracował w szpitalach, klinikach dziecięcych, specjalistycznych zakładach wychowawczych, przytułkach, prowadził prywatną praktykę, a także zdobywał doświadczenie jako lekarz wojskowy. Znaczną część swojego życia poświęcił na podnoszenie swoich kwalifikacji i zgłębianie wiedzy medycznej, aby jeszcze lepiej móc pełnić swoją misję. Pragnął pomagać głównie dzieciom, dlatego specjalizacją jaką podjął była pediatria.
Janusz Korczak – publicysta, pisarz
Jest autorem ponad dwudziestu książek dla dzieci i dorosłych oraz ponad 1400 tekstów – felietonów, artykułów, powieści w odcinkach, opowiadań drukowanych na łamach około 100 różnych czasopism. Zajmował się przede wszystkim tematyką społeczną i pedagogiczną.
Początki jego twórczości literackiej opierały się głównie na działalności w tygodniku „Kolce”. Tam zadebiutował humoreską „Węzeł gordyjski”, w której poruszył temat rodziny, chcąc uzmysłowić rodzicom jak ważna jest ich rola w wychowywaniu potomstwa.
Po kilku latach od zakończenia współpracy z czasopismem, wziął udział w konkursie na sztukę teatralną. Swoją pracę konkursową podpisał jako „Janasz Korczak”. Pseudonim ten był zainspirowany powieścią J.I.Kraszewskiego „Historia o Janaszu Korczaku i o pięknej Miecznikównie”. W wyniku błędu na wydruku pojawiło się imię „Janusz”. Od tej pory używał takiej formy i stąd właśnie pseudonim jaki znamy dziś – Janusz Korczak.
Ciekawą inicjatywą było założenie czasopisma dla dzieci, które w całości pisały i redagowały one same. Artykuły składały się z autentycznych listów, w których młodzi autorzy, za namową Korczaka, pisali o swoich codziennych zmartwieniach i radościach, poruszali sprawy istotne w ich odczuciu. Problemy dzieci, często bagatelizowane przez dorosłych, w „Małym Przeglądzie” traktowane były jako sprawy wielkiej wagi. Dzięki temu każde dziecko miało szansę poczuć się ważne, podzielić swoimi przemyśleniami bez obaw, że zostanie skrytykowane lub zlekceważone.
W działalność publicystyczną Janusza Korczaka wpisuje się także współpraca z Polskim Radiem, na antenie którego wygłaszał „Gadaninki radiowe” pod pseudonimem „Stary Doktor”. Audycje te skierowane były głównie do dzieci, gdyż poruszał tematy im najbliższe. Nie brakowało w nich także pedagogicznych przemyśleń na temat dziecięcych zachowań i prób ich wyjaśniania, dlatego również dorośli mogli czerpać wiedzę na temat świata widzianego oczami najmłodszych.
Janusz Korczak – pedagog, „ojciec” dzieci i ich najlepszy przyjaciel
„Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat.”
Słowa te uświadamiają, jak ważne dla Korczaka były dzieci oraz ich szczęście. Poświęcił im całe życie, świadomie rezygnując z założenia własnej rodziny. Dzięki tej decyzji mógł w pełni oddać się pracy m.in. w placówkach opiekuńczych, w których pracował jako lekarz, następnie pełnił funkcję wychowawcy i dyrektora. Dom Sierot i Nasz Dom były miejscami, gdzie każde osierocone dziecko mogło znaleźć schronienie. To głównie tam Korczak wprowadzał w życie własny, innowacyjny system wychowawczy, który zakładał, że wychowanie to proces prowadzący młodego człowieka do samowychowania. Realizując ten cel, stosował rozmaite metody wychowawcze. Należą do nich m.in.: Sąd koleżeński, Rada Samorządowa, Sejm Dziecięcy. Instytucje te były traktowane z pełną powagą, uczyły dzieci samorządności i odpowiedzialności za własne czyny.
Janusz Korczak był niezwykle utalentowanym człowiekiem, aktywnym na wielu płaszczyznach. W każdej jednak dziedzinie jego działalności dostrzec można wyraźny wspólny mianownik – dziecko. To ono było centrum, inspiracją, tematem przemyśleń, motywacją do działań i nie poddawania się nawet w najtrudniejszych momentach życia.
Swoje oddanie i poświęcenie okazywał dzieciom każdego dnia, przez całe swoje życie. Największy jednak akt miłości i odwagi miał miejsce 5 sierpnia 1942 roku. Podczas likwidacji getta przyjaciele oferowali mu pomoc, możliwość ucieczki i schronienia, co wiązało się jednak z pozostawieniem swoich podopiecznych. Nie skorzystał z tej szansy. Towarzyszył dzieciom przez całe swoje życie i to samo uczynił w chwili śmierci w obozie zagłady w Treblince.
Janusz Korczak – patron naszej szkoły
„Nie wolno zostawić świata, jakim jest”.
Z całą pewnością można stwierdzić, że Korczak wprowadził wiele zmian w otaczającym go świecie. Efekty jego działań, pomimo upływu czasu, oddziałują także na nas – nauczycieli i pracowników Szkoły Podstawowej w Mariance.
System wychowawczy, który opracował, metody jakimi się posługiwał, wartości które wyznawał, słowa które po sobie pozostawił są nam bardzo bliskie i przyświecają nam w codziennej pracy pedagogicznej.
„Jestem nie po to, by mnie kochano i podziwiano, ale po to, bym działał i kochał. Nie obowiązkiem otoczenia pomagać mnie, ale ja mam obowiązek troszczenia się o świat, o człowieka.” – tak mówił o sobie, a za jego słowami szły konkretne czyny uświadamiające nam jak ważna jest praca dla idei, umiejętność poświęcenia się słusznej sprawie oraz to co najważniejsze w naszej pracy – miłość do drugiego człowieka, zwłaszcza dziecka.
„Dziecko jest cudzoziemcem, nie rozumie języka, nie zna kierunku ulic, nie zna praw i zwyczajów. […] Potrzebny przewodnik, który grzecznie odpowie na pytanie.”
Nadanie imienia Janusza Korczaka naszej szkole to zaszczyt, a jednocześnie zapewnienie, że idąc za wzorem naszego patrona staramy się być takimi właśnie „przewodnikami”.
Opracowanie biografii: Paulina Tokarska
